LOGOPEDIA
LOGOPEDA:
MGR IWONA BZDEK
ZAJĘCIA LOGOPEDYCZNE ODBYWAJĄ SIĘ :
PONIEDZIAŁEK 11.15-15.00 WTOREK 11.15 -16.00 ŚRODA - SP STRÓŻA CZWARTEK - SP NR 1 PCIM, PCIM- SUCHA 11.15-15.00 PIĄTEK - SP TRZEBUNIA
"Drodzy Rodzice,jeżeli niepokoi Was mowa Waszych pociech, to zapraszam na konsultacje do gabinetu logopedycznego,który znajduje się w naszej Szkole.
Logopedzi w pracy wykorzystują Symultaniczno-Sekwencyjną Naukę Czytania® prof. Jagody Cieszyńskiej.
Zajmują się dziećmi z afazją, autyzmem, zespołem Downa, wadami rozwojowymi oraz dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu."
Dziesięć zasad domowej profilaktyki logopedycznej dla rodzica:
1. "Włącz się" do świadomej i systematycznej obserwacji dziecka.
2. Analizuj przyrost jego umiejętności językowo-komunikacyjnych, a w wypadku słabego przyrostu skontaktuj się z zaufanym specjalistą, np. logopedą.
3. Zawsze mów zrozumiale do dziecka - bądź najlepszym przykładem starannej mowy i wymowy - ucz je powtarzać.
4. Często nagradzaj dziecko - uśmiechem, gestem, słowem, ale też wyznaczaj "granice".
5. Jak najwcześniej osłuchaj dziecko ze słowem, czytanym - naucz je obcować z książkami i dbać o nie.
6. Często żartuj z dzieckiem, ucz je wyliczanek i prostych piosenek.
7. Zapewnij dziecku wiele okazji do ruchu, zabawy i pracy twórczej - stwórz warunki do rysowania i malowania.
8. Dbaj o odpowiednią dietę dziecka - zróżnicowaną, wzbogaconą o witaminy, mikro- i makroelementy.
9. W razie obserwowanych trudności rozwojowych, edukacyjnych dziecka pamiętaj o konsultacji z pedagogiem lub psychologiem.
10. Szanuj indywidualność dziecka i ucz je samodzielności w każdej dziedzinie życia.
Kiedy do logopedy?
Z dzieckiem należy udać się do logopedy gdy:
- dziecko mało i niechętnie wypowiada się,
- mowa jest realizowana z poszumem nosowym (dziecko mówi tak jak gdyby przez cały czas miało katar),
w wieku około 3 lat:
- nie mówi,
- nie wypowiada samogłosek lub spółgłosek charakterystycznych dla mowy trzylatka.
- w trakcie mówienia język wystaje poza zęby,
w wieku 4 lat:
- nie pojawiają się głoski (s, z, c, dz) lub dziecko wymawia je zmiękczając (ś, c, dź, ź) np. śanki - sanki,
- mowa jest niezrozumiała dla otoczenia,
- występują trudności z wypowiadaniem nawet niezbyt złożonych wyrazów, trudności z zapamiętywaniem i przypominaniem nazw (szczególnie sekwencji, pór posiłków, pór roku, miesięcy), trudności z zapamiętywaniem krótkich wierszyków i piosenek,
w wieku 5 lat:
- nie potrafi wymawiać głosek szumiących (sz, rz, cz, dż) i mowa nadal jest niezrozumiała dla otoczenia; przekręca trudne wyrazy, pojawiają się błędy w budowanych wypowiedziach i błędy gramatyczne,
- myli nazwy podobne do siebie (zbliżone fonetycznie np.: tom - dom),
- ma trudności z podziałem wyrazów na sylaby,
w wieku 6 lat:
- dziecko nie potrafi wypowiadać poprawnie wszystkich głosek,
- nie umie podzielić wyrazów na sylaby i głoski,
- czyta bardzo wolno, głównie głoskuje i nie potrafi złożyć wyrazu w całość, przekręca wyrazy, nie rozumie przeczytanych zda,
- przy pierwszych próbach pisania powinny niepokoić, litery i cyfry pisane w złą stronę, zapisywane wyrazy od lewej do prawej strony,
w wieku 7-9 lat:
- dziecko nadal ma wadę wymowy,
- przekręca trudniejsze wyrazy (przestawia sylaby, głoski lub upodabnia do siebie głoski w wyrazach np. puszysty - pusysty,
- ma trudności z nazywaniem, zapamiętywaniem liter alfabetu, cyfr,
- używa sformułowań niepoprawnych pod względem gramatycznym,
- bardzo wolno czyta (sylabizując lub głoskując), lub gdy czyta bardzo szybko, ale popełnia przy tym bardzo dużo błędów (dziecko zgaduje tekst),
- ma kłopoty podczas pisania z zapamiętywaniem kształtu rzadziej występujących liter (G, H, F, Ł),
- myli litery podobne pod względem kształtu, (t - ł - l, m - n), litery identyczne tylko położone inaczej w przestrzeni (p - b, d - g),
- popełnia bardzo dużo błędów podczas przepisywania tekstów,
- wykazuje trudności podczas pisania dyktand,
-nie potrafi zapisywać zmiękczeń,
- opuszcza, dodaje, przestawia, podwaja litery, dodaje sylaby.
Relacja z V Jesiennych Dni Edukacji:
Ciekawostki logopedyczne
Dlaczego trzeba utrwalać prawidłową wymowę z dzieckiem w domu, a nie wystarczy tylko na zajęciach z logopedą?
Ten fragment dedykowany jest przede wszystkim Rodzicom, ponieważ to Oni, jak nikt inny mają zasadniczy wpływ na rozwój dziecka (w tym na rozwój prawidłowej mowy).
W większości sytuacji same ćwiczenia w gabinecie z logopedą to za mało, aby pobudzić u dziecka prawidłowy rozwój mowy. Konieczne jest regularne kontynuowanie ćwiczeń logopedycznych również poza zajęciami logopedycznymi. Wówczas następuje utrwalanie i rozwój umiejętności, które dziecko nabyło podczas pracy z logopedą.
Regularna praca nad wymową w domu (poza zajęciami logopedycznymi) przyspiesza nabywanie prawidłowej mowy, podczas gdy brak tej pracy opóźnia nabywanie umiejętności prawidłowego posługiwania się mową.
O czym należy pamiętać wykonując ćwiczenia logopedyczne w domu?
- Zadbaj o stałą porę wykonywania ćwiczeń. Dziecko łatwiej zaakceptuje konieczność wykonywania ćwiczeń logopedycznych, jeśli staną się one częścią codziennego rytuału. W przypadku młodszych dzieci jako punkt odniesienia w czasie można wybrać rodzaj zajęć, po których, lub przed którymi następują ćwiczenia (np. ćwiczymy dwa razy dziennie – raz po obiedzie, a raz przed dobranocką).
- Lepiej ćwiczyć krócej, po kilka razy dziennie niż raz a długo. Wówczas ćwiczenia nie będą takie nużące. Takie rozłożenie w czasie ma też korzystny wpływ na kształtowanie się nawyków prawidłowego mówienia. Dziecko stopniowo przyzwyczaja się do tego, aby regularnie zwracać uwagę na to, jak mówi, a nie tylko raz w tygodniu w gabinecie logopedycznym. W ten sposób wypracowuje u siebie mechanizm autokontroli mowy i sprawniej przejdzie etap utrwalania w mowie spontanicznej.
- Zadbaj o to, aby jak najwięcej uczyć poprzez zabawę. Ćwiczenia nie mogą być dla dziecka karą, tylko przyjemnością. Można zaopatrzyć się w kilka atrakcyjnych pomocy dydaktycznych lub przygotować je razem z dzieckiem (np. korzystając z inspiracji na blogu www.logopediapraktyczna.pl). Własnoręczne przygotowanie pomocy do ćwiczeń dodatkowo wzmocni poczucie więzi między nami i dzieckiem, a także sprawi, że dziecko chętniej weźmie udział w „wykorzystaniu” nowej zabawki dydaktycznej. Można też wykorzystać ulubione zabawki dziecka, aby wpleść w zabawę „logopedyczne treści edukacyjne” (np. wyrazy zawierające ćwiczoną głoskę lub ćwiczenia buzi, języka, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia emisji głosu).
- Unikaj zwrotu „ćwiczenia logopedyczne”, kiedy próbujesz nakłonić dziecko do wykonywania tychże. Lepiej mówić „zabawa”, albo po prostu nazwać czynność, którą będzie wykonywana, np. „będziemy gimnastykować buzię i język”. Oczywiście nie popadajmy w przesadę w unikaniu zwrotu „ćwiczenia logopedyczne”.
- A co jeśli czasem trzeba wykonać żmudne i mało ciekawe ćwiczenia? Przeplataj zabawę nauką! Równie dobrze można poprosić dziecko o powtarzanie słów, zwrotów i zdań kiedy koloruje lub bawi się czymś spokojnie, albo wykonywać miny przed lustrem podczas codziennych czynności higienicznych. Nie bójcie się żmudnych ćwiczeń! Nasze pociechy muszą przyzwyczajać się, do tego, że od czasu do czasu trzeba zrobić coś, co jest z pozoru nieciekawe i nudne. Raczej staraj się pokazać, że nawet pozornie nudne zajęcia można uczynić przyjemnymi, jeśli się odpowiednio za to zabrać.
- Rozwijaj u dziecka prawidłową wymowę angażując wiele zmysłów. Im więcej zmysłów dziecka zaangażujemy w rozwój i kształtowanie prawidłowej mowy i komunikacji, tym skuteczniejsze będą nasze zabiegi i działania w tej sferze.
- Wykorzystuj każdą naturalną sytuację, aby „przemycić” kilka słówek do utrwalenia lub ćwiczeń. W jednym z kolejnych akapitów znajduje się kilka propozycji, które można wykorzystać podczas codziennych czynności lub wykonywania obowiązków.
- Ćwicz razem z dzieckiem. Czasem dorośli wstydzą się robienia dziwnych min przed lustrem. Niepotrzebnie! Nasza buzia jest pięknym narzędziem. Jeśli należysz do tych „wstydliwych” – pozbądź się fałszywego wstydu i doceń, co nasza buzia i język potrafią zrobić. Pewnie sam będziesz zaskoczony!
- Staraj się przystępować do ćwiczeń zrelaksowanym (dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dziecka). Nie odkładaj ćwiczeń na sam koniec dnia, kiedy wszyscy są zmęczeni. Trudniej wówczas współpracować i efekty też będą gorsze.
- Zaangażuj całą rodzinę do zabaw utrwalających wymowę. Można pokazać domownikom, jak się „bawić w poprawne mówienie” i bawić się razem! Dla dziecka będzie to przyjemna odmiana i przede wszystkim czas spędzony z najbliższymi.
- Dbaj o prawidłowość własnej wymowy. Bywa, że dorośli mówią niedbale, zbyt szybko, mało wyraźnie. Pamiętaj, że przykład idzie z góry! Zadbaj o prawidłowość własnej wymowy na miarę swoich możliwości.
- Uświadamiaj dziecko, jakie skutki przyniosą wykonywane ćwiczenia [przepraszam – zabawy logopedyczne. Starszym dzieciom można przedstawić korzyści krótko i długofalowe, jak np. akceptacja ze strony rówieśników, brak strachu przed wypowiadaniem się na forum klasy. Młodszym dzieciom możemy powiedzieć, że język będzie silny, buzia będzie umiała robić różne trudne sztuczki, a słowa, które wydawały się do tej pory trudne do wymówienia będą „odczarowane”, czy też „obudzone z głębokiego snu”, bo wszystkie chcą być używane.
- Bądź cierpliwy i konsekwentny. Nie wolno wyśmiewać dziecka, jego wady ani braku postępów. „Nie od razu Rzym zbudowano”.
- Czasem mijają długie tygodnie zanim pojawią się pierwsze efekty terapii. Konsekwencja w realizowaniu ćwiczeń logopedycznych w domu jest ubezpieczeniem sukcesu!
Regularnie kontaktuj się z logopedą prowadzącym terapię, aby konsultować postępy i sposób wykonywania ćwiczeń.
Ważna kwestia: Motywacja
- Motywacja do ćwiczeń to coś, co raczej nie przyjdzie samo. Jeśli jesteście szczęściarzami, których dziecko „samo chce”, to wspaniale! Pamiętajcie jednak, że nawet najchętniej współpracujące dziecko miewa czasem „przestoje” w rozwoju i swoje „kryzysy” związane z motywacją do ćwiczeń. Są one zjawiskiem naturalnym. Motywację trzeba cegiełka po cegiełce budować i wzmacniać. Pamiętaj o wszystkich wskazówkach zawartych w dziale „O czym należy pamiętać wykonując ćwiczenia logopedyczne w domu?”. To dobry fundament do zbudowania motywacji!
- Motywowanie dziecka do ćwiczeń logopedycznych w domu zacznij o siebie! Tak, tak, to nie żart. Czasem my dorośli mamy większy problem do zmotywowania samych siebie do ćwiczeń w domu. W ogromnym pędzie codzienności, w niezliczonej ilości obowiązków i kłopotów, traktujemy takie ćwiczenia jako „jeszcze jeden ciężki kamień w naszym plecaku”. A można przecież inaczej. Jeśli potraktujemy ten czas jako „bycie razem”, dołożymy do wszystkiego dobrą zabawę i więź emocjonalną, to efekty przyjdą łatwiej niż się spodziewamy.
- Chwal dziecko nawet za najmniejsze postępy – nic tak nie zmotywuje do dalszej pracy jak pochwały ze strony bliskich i ważnych dla niego osób. W trakcie ćwiczeń wystarczy krótkie i entuzjastycznie wypowiedziane: „Dobrze!”, „Świetnie!”, „Dobrze sobie radzisz!”, „Właśnie tak!”, „Super!” , „Pięknie!”. Tuż po ćwiczeniach podsumujmy krótko pracę dziecka: „Świetnie Ci dziś poszło!”, „Mówisz coraz wyraźniej!”, „Dobra robota! Brawo, tak trzymaj!”.
- Małe (cząstkowe) nagrody rzeczowe – Dziecko musi wiedzieć, że robi postępy. Jeśli ładnie dziś ćwiczyło nagrodź jego ciężką pracę. Przygotuj tabelę w której będziecie naklejać naklejki, przybijać stempelki, rysować małe obrazki za dobre wykonanie ćwiczeń w ciągu dnia. Dzieci ucieszą się też z małych porcji smakołyków jako nagrody (najlepiej „przemycić” zdrowe przysmaki naszych milusińskich!). Duże nagrody – otrzymywane przez dziecko po osiągnięciu pewnego etapu (np. uzbieraniu określonej liczby naklejek, stempelków czy obrazków – nagród cząstkowych). Może to być wyjście do jakiegoś „przybytku” zabaw, zrobienie razem z mamą i tatą jakiejś niecodziennej rzeczy. Umówmy się wcześniej, co będzie nagrodą i po jakim etapie dziecko może ją otrzymać. Przypominajmy często o tzw. „dużej nagrodzie”.
Dostaliśmy pakiet ćwiczeń logopedycznych do wykonywania domu – jak je stosować na co dzień?
- Zastanów się z jakimi sytuacjami na co dzień masz do czynienia (jazda autobusem do szkoły, jazda samochodem, czynności higieniczne, np. mycie zębów, kąpiel, przygotowanie posiłków, prasowanie, pranie, zakupy, odrabianie lekcji, wspólna zabawa, czytanie dziecku książki.
- Wybierz te sytuacje, w których jesteś razem z dzieckiem i zapisz nazwę sytuacji – każdą na osobnej karteczce (np. spacer, zakupy, jazda samochodem do szkoły itd.).
- Rozłóż karteczki przed sobą i zastanów się, które ćwiczenia możesz wykonywać w danych sytuacjach. Przyporządkuj ćwiczenia do sytuacji, w których możesz je wykonać. Przygotuj sobie „rozkład zajęć” na kolejne dni.
- I… Ćwiczcie razem! Masz już opisane ćwiczenia, wiesz, kiedy możesz je z dzieckiem wykonać. Teraz pozostaje nam tylko działać z nastawieniem na sukces!
Przykłady zabaw logopedycznych, które można wykonywać w codziennych sytuacjach:
- robienie bąbelków w kubku do płukania jamy ustnej rurką do napojów,
- przenoszenie chrupek z miski do miski za pomocą rurki do napojów,
- oblizywanie warg posmarowanych dżemem, miodem lub kremem czekoladowym,
- picie gęstych napojów przez cieniutką rurkę (soki, rozrzedzony budyń, kisiel czy shake),
- można przykleić do podniebienia opłatek lub kawałek andrucika, dziecko powinno go odkleić językiem szeroko otwierając przy tym usta,
- rozmawiaj z dzieckiem o tym, co robiło na zajęciach logopedycznych; dzieci chętnie o tym opowiedzą przy okazji utrwalając zdobyte tam umiejętności,
- kiedy dziecko utrwala wymowę głoski w mowie spontanicznej, możemy umówić się na sygnał, który wskaże dziecku, że „zapomniało się” i mówi „po staremu”, np. rodzic nie odpowiada na pytanie dziecka, jeśli ono mówi niepoprawnie. UWAGA: tę metodę można stosować wówczas, gdy dziecko dobrze opanowało już wymowę danej głoski i uczy się używania jej w codziennych sytuacjach (czyli kształtuje nawyki używania głoski na co dzień),
- przygotuj pomoce do ćwiczeń razem z dzieckiem lub wykorzystajcie gry i zabawki, które posiadacie już w domu,
- wykonaj grę planszową, w której będą wykorzystane słowa, zwroty lub zdania do utrwalenia. Może to też być „Memo” czy „Piotruś” z obrazkami, których nazwy zawierają ćwiczone głoski.
- dla małych odkrywców – zagrajcie z dzieckiem w grę „Poszukiwanie skarbów”. Ukryte skarby to karteczki ze słowami, wyrażeniami lub zdaniami do utrwalenia, albo ćwiczeniami – zadaniami do wykonania. Chowamy je w różnych miejscach domu i rysujemy mapę z drogą do „skarbów”. Zadaniem dziecka jest je odnaleźć, a następnie prawidłowo powtórzyć. Samo odnalezienie „skarbu” jest już nagrodą, ale można ustanowić dodatkową nagrodę – punkt za prawidłowe powtórzenie materiału językowego,
- rysuj obrazki, które dzieci muszą pokolorować lub dokończyć wymawiając przy tym trudne słowa (w trakcie rysowania prowadzimy dialog z dzieckiem w taki sposób, aby w odpowiedziach musiało użyć „trudnych” słów z ćwiczonymi głoskami),
- w zabawie z dzieckiem wykorzystaj „trudne” wierszyki lub zabawy paluszkowe.
Skąd wziąć materiał do ćwiczeń logopedycznych w domu?
Najprościej? Od logopedy prowadzącego terapię.
- Poszukajcie gier logopedycznych online (mogą stanowić element pracy nad wymową i jednocześnie nagrodą za wykonanie ćwiczeń logopedycznych w innej formie). Pamiętajcie, aby wyznaczyć jasne granice czasowe korzystania dziecka z komputera i nigdy nie zostawiajcie go sam na sam z Internetem!
- Jeśli brakuje Wam czasu nie bójcie się kupować gotowych pomocy logopedycznych do utrwalania prawidłowej wymowy. Są one nie tylko dla logopedów. Wiele z nich przeznaczonych jest także dla rodziców, którzy pracują z dziećmi poza zajęciami logopedycznymi (jako uzupełnienie terapii logopedycznej). Można je kupić przez Internet, a coraz częściej również w zwykłych (niespecjalistycznych) księgarniach stacjonarnych.
mgr Iwona Bzdek
logopeda